احتمالاً شما هم مانند بسیاری از ایرانیان مهربان، عبارات «قربانت [بروم]»، «الهی بمیرم!»، «مخلصیم»، «فدایت بشوم» و عبارات محبت آمیز دیگری از این دست، در جملات خود به کار می برید. البته، احتمال بسیاری دارد که در زمان گفتن این عبارات چیزی مثل «برای من بسیار عزیزی» مد نظرتان باشد و لزوماً علاقه ای به مردن برای طرف مقابل تان را نداشته باشید.
از این فراتر، زمانی است که در ادعیه و زیارات مختلف، عبارت «بابی انت و امی» (پدر و مادرم به فدایت) و یا «بابی انت و امی و مالی و اهلی» (پدر و مادر و مال و خانواده ات به فدایت) را خطاب به معصومین (علیهم السلام) بخوانید بدون آنکه بدانید با به کار بردن این عبارت، به بیان اعتقادات خودتان می پردازید و این – لا اقل در ادعیه و زیارات- یک تعارف ساده به حساب نمی آید. در تاریخ، افراد بسیار کمی جان خود و خانواده شان را برای بهترین مردان عالم، به خطر انداخته اند. مثال و نمونه ی واقعی این سخن، حضرت علی، امیرالمؤمنین (علیه السلام) بودند که در شب لیلة المبیت، در بستر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) خوابیدند تا هجرت ایشان، با خطر کمتری همراه باشد.
این شب سرنوشت ساز، یعنی شب هجرت رسول گرامی اسلام (ص) به مدینه، خداوند آیه ای در شان حضرت علی (ع) نازل کرد و فرمود: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ» (1) (و از مردم كسى است كه جان خود را در برابر خوشنودى هاى خدا مى فروشد و خدا بر بندگان مهربان است.)
البته حضرت علی (ع)، می دانستند که ممکن است در حالی که وانمود می کنند رسول اکرم (ص)، هستند، ممکن است کشته شوند. امّا با این حال، لباسهای پیامبر (ص) را پوشیدند و در بستر ایشان خوابیدند. خود ایشان فرمودند: «با جان خودم از کسی نگهدارى كردم، كه بهترين راه روندگان بر ريگهای زمين بود و بهترين كسى بود كه بيت عتيق و حجر الاسود را طواف كرد. پيامبرى از سوى خدا كه ترسيد از اينكه درباره او نيرنگ كنند، پس خداوند صاحب احسان، او را از نيرنگ نجات داد. رسول خدا در غار در امنيت و حفظ شده در مراقبت خدا و در پوشش ماند و من همواره آنها را مراقبت كردم و نتوانستند مرا زندانى كنند و من خودم را براى كشته شدن و اسير شدن آماده كرده بودم.» (2)
همچنین از ابن عباس، مفسر بزرگ قرآن، نقل شده است: «پيامبر خدا (ص) در شبى كه به سوى غار مىرفت على را در بستر خود خوابانيد، ابوبكر آمد و سراغ پيامبر را از او گرفت على (ع) به او خبر داد كه او رفته است، ابو بكر پيامبر را دنبال كرد و قريش در آن شب به على نگاه مى كرد و او را مى زد، چون صبح شد ناگهان على (ع) را ديدند و گفتند: محمد كجاست؟ گفت: نمی دانم. گفتند: اينكه از درد به خود مى پيچيدى براى ما غريب بود؛ چون، وقتى محمد را مى زديم او به خود نمى پيچيد ولى تو چنين مى كنى.» (3)
در تایید این روایت، امام سجاد (ع) چنین فرمودند: «كسى كه جان خود را به خدا فروخت، علىّ بن ابى طالب (ع) بود» (4)، آنگاه اين آيه را خواندند: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ»
پی نوشت:
1. بقره: 207
2. حسكاني، عبيد الله بن عبد الله، سيماى امام على عليه السلام در قرآن / ترجمه شواهد التنزيل - قم، چاپ: اول، 1381 ش، ص 57؛ با استفاده از نرم افزار جامع الاحادیث 3/5، تولید موسسه نور
3. همان، صص 54-55؛ به نقل از همان.
4. همان، ص 57؛ همان.
منبع: مستور
