در مورد اینکه آیا اهل بیت امام حسین ـ علیه السلام ـ در مسیر شام به مدینه، به کربلا مراجعت کرده و روز اربعین کنار قبور شهدا رسیده اند یا نه؟ دو قول است. هیچ یک از این دو قول را نمی شود بصورت صد در صد پذیرفت. زیرا هر کدام برای خود دلایلی دارند که نمی توان به راحتی آنها را درک کرد.

اهميت روز اربعين امام حسین(علیه السلام) در تاريخ شيعه، از جهات متعددی مورد توجه قرار گرفته است: بازگشت اسرا از شام به کربلا در اربعین اول یا دوم، زیارت قبر مطهر امام حسین(علیه السلام) توسط امام سجاد(علیه السلام) و حضرت زینب(علیها السلام) و جابر‌بن‌عبدالله انصاري يكي از اصحاب برجسته رسول‌ خدا و اميرالمؤمنين(علیه السلام) و گروهی از بنی‌هاشم و...

حدیث امام باقر (ع) درباره زیارت امام حسین (ع) را در اینجا بخوانید.

امام جعفر صادق علیه السلام در روایتی به عاقبت عدم زیارت قبر امام حسین (علیه السلام) اشاره کردند.

دكتر غلامعلی افروز نقل می كند: در سفری كه به همراه دوستان به یكی از كشورهای اروپائی داشتم، روز یكشنبه به كلیسایی كه در آن نزدیكی بود، رفتیم، مراسم دعا و موعظه به پایان رسید.

در طول تاریخ انسان‌هایى بوده و هستند که پس از مرگشان، زندگى و حیاتشان ادامه پیدا کرده و با مرگ بدنشان، وجودشان و شخصیت و اندیشه‏ شان ادامه یافته است چنانچه مردان خدا و شخصیت‌هاى الهى، همانگونه که در زمان حیات خویش استوانه دین و محور انسانیت و پشتوانه حق و عدالت هستند، در زمان پس از مرگ نیز آرامگاه و زیارتگاهشان پشتوانه حق و عدالت و فضیلت است و در این میان، زیارت مشهد حسینى از ویژگی‌هاى ‌برجسته‌اى برخوردار است.

البته عجیب نیست که واقعه ی کربلای امام حسین (علیه السلام)، عالمگیر شود و اغلب انسانها، امام حسین (ع)، حضرت زینب (سلام الله علیها) و حضرت علی بن حسین (ع) را با همین واقعه بشناسند؛ امّا نکته ای که بیشتر اوقات ناگفته باقی می ماند و در نتیجه، سبب کج فهمی درباره ی واقعه ی کربلا می شود، این است که بسیاری از ما فکر می کنیم، تنها کاری که امام حسین (ع) در مقابله با یزید انجام داد، سفر به کربلا با خانواده شان بود. سفری که منجر به شهادت خونین آن حضرت و اسارت خاندان رسالت شد.
البته اصل ماجرای مبارزه ی امام با طاغوت، همان واقعه ی کربلاست ولی لازم است مبارزات دیگر امام در مقابله با یزید را مورد بررسی بیشتری قرار دهیم.

رییس انجمن تاریخ پژوهی حوزه علمیه قم با اشاره به تزلزل توابین در هدف گفت: برخی از آنها شام و برخی دیگر قاتلان را نشانه رفتند، بی برنامگی در مقابله با بنی امیه قیام آنها را با شکست مواجه کرد.

زیارت ناحیه مقدسه سوگ‌نامه و مرثیه سوزناک امام مهدی(عج) برای امام حسین(ع) است. تمام صحنه‌ها و لحظه‌ها هر روز در مقابل نگاه امام زمان(عج) است و با نگاهی نافذ جای جای دشت کربلا را مشاهده می کنند.

آیت الله جوادی آملی، در نوشتاری با بیان ویژگی های قیام امام حسین (علیه السلام) به ماهیت و جهان بینی آن حضرت در قیام عاشورا و نیز جهان‌بینی امویان پرداخت.